Fazıl Say Sonat

Fazıl Say bu yapıtını, Arizona Friends of Chamber Music derneğinin siparişi üzerine bestelemiştir. İlk seslendirilişi kemancı Mark Peskanov ve besteci tarafından Arizona’nın Tucson şehrinde gerçekleştirilmiştir.

Sonat 5 bölümden oluşmaktadır. Giriş ve Sonsöz (1. Ve 5. Bölümler) Melankoli başlığını taşımaktadır. Aradaki üç bölüm ise küçük bir Anadolu gezintisi özelliğini taşımaktadır. İlk bölüm (Melankoli) psikolojik yansımalar içeren, duygusal ve puslu bir romantizmi dışa vurur. Bu bölüm saklı tutulan hisleri bazı anılara dönüştürür.  Anılar daha  sonraki üç bölümde biraz daha somutluk kazanır. İkinci bölüm Grotesk, bizi eski bir Osmanlı eğlencesine götürmeyi dener. Kanun ve Ud renkleri, darbuka ritimleri, birçok makamsal motif, bu bölümü ilginç bir Scherzo’ya yakınlaştırmaktadır.

Piyanoda geleneksel çalgıların tını renklerini andırabilmek amacıyla bas seslerini kapsayan tellere konan ağırca bir maddeden yararlanıldığını da not etmeliyiz.

Üçüncü bölümde ise rüzgar hızıyla bir horon ele alınıyor ve bu kesintisiz devinim, bir yandan kemençeye öykülenen bir keman sayesinde bir folklorik malzemeye götürüyor bizi.

Dördüncü bölüm ise yaygın bir türkü olan “Odam Kireçtir Benim” teması üzerinedir.  Piyanodaki puslu akorlar üzerinde keman, ezgiyi duyurmaktadır. Daha sonra piyano doğaçlamayı andiran bir soloya başlar. Burada bağlama’nın tınısına yaklaşmak adına sol elin tellere bastırılması yoluyla bir çeşit sürdin elde edilmektedir.

Bütün bu ara bölümlerden sonra, yeniden bir “iç dünya”ya dönülmektedir. Beşinci bölüm ilk bölümün yineleşidir.