Özgür Ünaldı - Alnar Çeşitlemeleri

Tüm dünyayı etkileyen Covid-19 salgınının Türkiye'de de baş göstermesinden önce bitirilen eser, son halini karantina süresi boyunca almıştır, bestecinin büyük formdaki ilk eseridir. Toplamda 13 çeşitlemeden oluşan "Alnar Çeşitlemeleri" , Cumhuriyet dönemi Türk bestecilerinden Ferit Alnar'ın teması üzerine yazılmıştır. Alnar’ın  "Sekiz Piyano Parçası"nın ilki olan "Şu Yamaçta", Ünaldı’nın Alnar’la bir yorumcu olarak ilk tanışmasıdır, Alnar’ın müziği onda derin izler bırakır, bu tanışmanın üzerinden yıllar geçer ve çeşitleme formunda bir eser yazmaya karar veren Ünaldı’nın tema arayışına son verir.

Çeşitleme formundan mümkün olduğunca zengin ve özgür faydalanılan eserde çeşitlemelerin birbirlerine doğal bir şekilde bağlanması amaçlanmış, köprülerin mümkün olduğunca hissedilmeyeceği, eseri bütün, tek bir parça olmasına katkıda bulunacak bir teknik kullanılmıştır. Eserin genelinde kontrpuan ve polifoni, kompozisyon tekniği bakımından merkezde konumlanmaktadır. 7. ve 9. çeşitlemeler "Öğretmene Veda" ve "Kanun Üstadı" adlarını taşıyan programlı müziklerdir.

7. çeşitlemenin ("Öğretmene Veda") ana fikri, Ünaldı’nın lise yıllarındaki armoni öğretmeni Zarife Bakihanova'nın 20 yıl önce verdiği son sekvens ödevine dayanır. Çeşitleme, Alnar'ın teması ve sekvens ödevinin sentezlenmesiyle oluşmuştur. Zarife Öğretmen’e ithaf edilen bu çeşitlemenin ikinci bölmesinde, yine armoni derslerinde öğrenilen basit sekvens akor sistemi Alnar’ın temasına eşlik eder. Çeşitlemedeki veda betimlemesi post-romantik stilde yapılmıştır. "Kanun Üstadı" çeşitlemesi ise besteciliğinin yanında önemli bir kanun virtüözü  olan Ferit Alnar'ın yorumculuk şahsına bir saygı duruşudur. Temayı makamsal kanun pasajları ve kadanslar süsler. Eserin bazı çeşitlemelerinde de kanun enstrümanının etkilerini görmek mümkündür.

10. çeşitleme, Alnar’ın temasının devamında, “Şu Yamaçta” parçasının 11. ölçüsündeki motiften elde edilen üç sesli bir fügdür. Fügün ikinci bölmesinde temanın tersiyle oluşan küçük motifinin üç farklı notadan sırayla tekrar etmesiyle üç sesli bir ostinato kanon meydana gelmiştir. Bestecinin füg anlayışı tema ve karşı-tema, aynalı tema olmak üzere geleneksel elemanlarla temellenir. Fügün ikinci kısmına bakıldığında polifoni kavramının yalnızca seslerle sınırlı olmadığı, nitekim farklı ritimlerin aynı anda çalınmasıyla (10/4’lük ve 9/8’lik) birbirleriyle zıtlaştığı, disonans oluşturduğu, çözüldüğü ve sonunda da birleştiği gözlemlenebilir. Eser boyunca Alnar'ın temasının aksak 10/8'lik tartımı çoğunlukla özgünlüğünü koruyarak 3+4+3 şeklinde gruplamayla kendini belli ederken çeşitlemeleri bir arada tutma konusunda eser formuna da katkı sağlamaktadır.